انواع تیرآهن چیست؟
تیرآهن یکی از اصلی ترین و پراستفاده ترین پروفیل های فولادی در سازه های فلزی است که نقش باربر را در ساختمان، پل، سازه های صنعتی و بسیاری از زیرساخت های عمرانی ایفا می کند. این مقطع فولادی با توجه به ساختار هندسی خاص خود، توان بالایی در تحمل تنش های خمشی و برشی دارد. اما آنچه تیرآهن را به محصولی متنوع و چندمنظوره تبدیل می کند، انواع مختلف آن بر اساس استاندارد تولید، علامت اختصاری، سایز و حتی کارخانه سازنده است.
آهن ورک به عنوان مرجعی تخصصی در حوزه مقاطع فولادی، تنوعی کامل از انواع تیرآهن را با مشخصات فنی دقیق در اختیار مشتریان قرار می دهد.
انواع تیرآهن براساس استاندارد تولید
تیرآهن ها براساس استانداردهای جهانی مختلفی تولید می شوند که هرکدام ویژگی های خاص خود را دارند و برای شرایط متفاوتی به کار می روند.
تیرآهن IPE
تیرآهن IPE یا همان تیرآهن نرمال اروپایی، رایج ترین نوع تیرآهن در پروژه های ساختمانی ایران است. این نوع تیرآهن دارای بال هایی با ضخامت یکنواخت است و شکل I مانند آن به خوبی در برابر نیروهای خمشی مقاومت می کند. استاندارد ساخت IPE اغلب DIN1025 آلمان است و برای اسکلت فلزی، سقف و ستون های فرعی به کار می رود.
تیرآهن INP
INP نوع دیگری از تیرآهن با طراحی متفاوت بال هاست. ضخامت بال ها در این نوع از مقطع به سمت بیرون کاهش می یابد. این ویژگی سبب تمرکز بیشتر تنش در نقاط مشخصی شده و کاربرد آن را محدود به شرایط خاص مهندسی می کند. استاندارد INP نیز اغلب برگرفته از استانداردهای روسی یا چینی است.
تیرآهن IPB یا هاش
تیرآهن IPB که با نام هاش (HEB، HEA، HEM) نیز شناخته می شود، دارای بال های پهن و ضخیم است. این نوع تیرآهن برای تحمل بارهای سنگین بسیار مناسب است و در سازه هایی نظیر پل ها، ساختمان های بلندمرتبه و سوله های صنعتی کاربرد دارد.
تیرآهن CPE یا لانه زنبوری
تیرآهن لانه زنبوری با بریدن و جوش مجدد تیرآهن IPE به شکل شش ضلعی تولید می شود. این طراحی باعث کاهش وزن تیر و افزایش ممان اینرسی آن می شود، اما در عوض استحکام موضعی کمتری دارد. به همین دلیل برای دهانه های بلند با بار سبک تر گزینه ای مقرون به صرفه است.
جدول انواع تیرآهن بر اساس استاندارد تولید
| نوع تیرآهن | شکل ظاهری | ضخامت بال | استاندارد رایج | کاربرد |
| IPE | I شکل | یکنواخت | DIN1025 | اسکلت فلزی، سقف |
| INP | I شکل با بال باریک | کاهش یابنده | GOST | سازه های سبک |
| IPB | H شکل | پهن و ضخیم | EN10034 | پل، سوله |
| CPE | شش ضلعی در جان | متغیر | سفارشی | دهانه های بلند |
انواع تیرآهن براساس علامت اختصاری
در بازار فولاد، تیرآهن ها را اغلب با علامت های اختصاری مشخص می کنند که این علامت ها بیانگر نوع، ابعاد یا استاندارد آن ها هستند.
تیرآهن اروپایی
این تیرآهن ها طبق استانداردهای DIN یا EN تولید شده و از کیفیت بالایی برخوردارند. علامت هایی مانند IPE و IPB بیانگر ساختار استاندارد و هندسه مهندسی شده این مقاطع هستند.
تیرآهن نیم پهن
تیرآهن های نیم پهن با علامت های خاصی همچون HEA نشان داده می شوند. آن ها برای پروژه هایی استفاده می شوند که در آن وزن پایین ولی تحمل تنش مناسب مورد نظر است.
تیرآهن بال پهن یا هاش
تیرآهن های هاش در سه سری HEA، HEB و HEM تولید می شوند که به ترتیب از سبک به سنگین رده بندی می شوند. هاش ها قدرت باربری بالایی دارند و به دلیل بال های پهن شان به آسانی جوش پذیرند.
تیرآهن لانه زنبوری
این نوع تیرآهن با علامت اختصاری CPE در پروژه های معماری و سازه ای با هدف صرفه جویی در مصالح مورد استفاده قرار می گیرد.
انواع تیرآهن براساس سایز
یکی از مهم ترین فاکتورها در انتخاب تیرآهن، سایز آن است که معمولاً بر اساس ارتفاع جان مشخص می شود.
تیرآهن سایز ۱۲
مقطع کوچک با کاربری در پروژه های سبک یا به عنوان تیر فرعی در کف سازی ساختمان.
تیرآهن سایز ۱۴
یکی از پرکاربردترین سایزها در پروژه های ساختمانی شهری است که به عنوان تیر اصلی در کف ها و سقف ها استفاده می شود.
تیرآهن سایز ۱۶
سایزی متوسط با قدرت تحمل بار بیشتر نسبت به سایز ۱۴ که در ساختمان های تجاری و صنعتی کاربرد دارد.
تیرآهن سایز ۱۸
برای دهانه های بلندتر و سازه های نیمه صنعتی و مسکونی سنگین به کار می رود.
تیرآهن سایز ۲۰
مناسب پروژه های خاص با بار سنگین تر و دهانه های بزرگ. این نوع تیرآهن معمولاً در سوله ها، پل ها و اسکلت های صنعتی به کار می رود.
انواع تیرآهن براساس کارخانه تولیدی
تفاوت در کیفیت فولاد، تکنولوژی ساخت و دقت در ابعاد، تیرآهن های تولیدی کارخانه های مختلف را متمایز می سازد. برخی از معروف ترین تولیدکنندگان تیرآهن در ایران عبارت اند از:
- ذوب آهن اصفهان: تولیدکننده اصلی IPE و INP با استاندارد DIN
- فولاد یزد: عرضه کننده تیرآهن های سبک و صنعتی
- نورد کرمانشاه: فعال در حوزه تیرآهن های سایز کوچک و سفارشی
- نیشابور و اهواز: مناسب برای پروژه های عمرانی سبک
برای اطلاع از قیمت تیرآهن در انواع سایز و استاندارد، می توانید به وب سایت آهن ورک مراجعه کنید و به روزترین لیست قیمت ها را بررسی نمایید.
سوالات متداول
تفاوت تیرآهن IPE با INP چیست؟
IPE دارای بال هایی با ضخامت یکنواخت است در حالی که بال های INP به سمت بیرون نازک می شوند.
تیرآهن لانه زنبوری برای چه پروژه هایی مناسب است؟
برای پروژه هایی با دهانه بلند و بار نسبی سبک مثل سقف های کاذب و سازه های موقت.
تیرآهن هاش را کجا استفاده می کنند؟
در سازه های سنگین نظیر پل ها، جرثقیل های سقفی، و ستون های سازه ای.
بهترین سایز تیرآهن برای اسکلت ساختمان ۲ طبقه چیست؟
سایزهای ۱۴ تا ۱۸ معمولاً برای ساختمان های دو طبقه کافی هستند ولی باید توسط مهندس سازه تعیین شود.
