رشد ۴۳ درصدی صادرات زنجیره آهن و فولاد در هفت ماه نخست ۱۴۰۴
براساس آمار جدید انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، صادرات زنجیره آهن آلات در هفت ماهه نخست ۱۴۰۴ افزایش قابل توجهی داشته و نسبت به مدت مشابه سال قبل ۴۳ درصد رشد کرده است. در بخش فولاد نیز حجم صادرات ۳۴ درصد بیشتر شده و مجموع ارزش صادرات این زنجیره به بیش از چهار میلیارد و ششصد میلیون دلار رسیده است. این رشد در شرایطی ثبت شده که سهم واحدهای تولیدی از صادرات فولاد کاهش یافته و حدود چهل درصد بوده است؛ موضوعی که نشان میدهد بخش اصلی افزایش صادرات از حلقههای اولیه و نیمه نهایی زنجیره حاصل شده نه از محصولات نهایی.
در همین دوره، صادرات مواد اولیه روند صعودی داشته و کنسانتره سنگ آهن بیشتر از بقیه مورد توجه بوده است. صادرات کنسانتره نسبت به سال گذشته ۸۲ درصد بیشتر شده و بخش قابل توجهی از رشد کل صادرات را رقم زده است. همچنین صادرات گندله ۲۸ درصد و آهن اسفنجی ۶۱ درصد افزایش یافته است. این در حالی است که فولادسازان بارها نسبت به افزایش خروج مواد اولیه و کاهش سودآوری تولید داخلی هشدار دادهاند و معتقدند ادامه این روند میتواند تعادل زنجیره فولاد را مختل کند.
افزایش صادرات مواد اولیه و کاهش صادرات مقاطع طویل
در مقابل رشد مواد خام، وضعیت صادرات مقاطع طویل چندان مطلوب نیست. میلگرد که اصلیترین محصول صادراتی ایران در این گروه است، در هفت ماهه امسال با کاهش ۱۸ درصدی روبهرو شده است. این افت که سهم عمده محصولات طویل را شامل میشود نشان میدهد بازارهای منطقهای نسبت به سال قبل ناپایدارتر شدهاند. کاهش تقاضای ساخت و ساز در کشورهای همسایه، رقابت شدیدتر ترکیه و روسیه و همچنین محدودیتهای حمل و نقل از دلایل این کاهش هستند. تیرآهن هم وضعیت مشابهی داشته و با کاهش ۲۱ درصدی همراه بوده است. ترکیب این آمار تصویر روشنی از تغییر شرایط بازارهای صادراتی ارائه میدهد؛ محصولاتی که پیشتر فروش پایدارتری داشتند اکنون با فشار رقابتی بیشتری مواجه هستند.
در بخش محصولات تخت فولادی اما شرایط متفاوت است. صادرات ورق سرد در این مدت بیش از دو برابر شده و رشد چشمگیر ۱۰۳ درصدی داشته است. ورق پوششدار نیز با رشد ۸۲ درصدی عملکرد قابل توجهی ثبت کرده است. ارزش صادرات انواع ورق فولادی نسبت به سال قبل حدود سه برابر شده و از مرز چهارصد و هشت میلیون دلار گذشته است؛ نشانگر افزایش تقاضای محصولات با ارزش افزوده بیشتر و ارتقای کیفیت تولید داخل. هرچند صادرات ورق گرم ۱۴ درصد کاهش یافته اما مجموع عملکرد محصولات تخت مثبت بوده است.
| محصول | ۷ ماهه ۱۴۰۳ | ۷ ماهه ۱۴۰۴ | درصد تغییرات |
|---|---|---|---|
| تیرآهن | ۱۲۸ | ۱۰۲ | -۲۱ |
| میلگرد | ۱۷۵۸ | ۱۴۴۶ | -۱۸ |
| نبشی، ناودانی و سایر مقاطع | ۱۵۳ | ۲۱۳ | ۴۰ |
| کل مقاطع طویل فولادی | ۲۰۳۹ | ۱۷۶۱ | -۱۴ |
| ورق گرم | ۱۶۷ | ۶۷۶ | ۳۰۶ |
| ورق سرد | ۴ | ۴۳ | ۱۰۴۳ |
| ورق پوششدار | ۵۹ | ۳۲۷ | ۸۲ |
| کل مقاطع تخت فولادی | ۲۰۸ | ۸۰۵ | ۲۸۷ |
| کل محصولات فولادی | ۲۲۴۷ | ۲۵۶۶ | ۱۴ |
| بیلت و بلوم | ۲۵۷۹ | ۳۴۵۴ | ۳۴ |
| اسلب | ۶۷۱ | ۱۰۹۸ | ۶۴ |
| فولاد میانی | ۳۵۵۰ | ۴۵۵۲ | ۴۰ |
| آهن اسفنجی | ۸۳۴ | ۱۳۵۲ | ۶۱ |
| گندله سنگ آهن | ۶۱۴۶ | ۷۹۳۳ | ۲۸ |
| کنسانتره سنگ آهن | ۳۷۲۸ | ۶۷۸۲ | ۸۲ |
| کل زنجیره آهن و فولاد | ۱۶۵۱۹ | ۲۳۶۸۳ | ۴۳ |
رشد صادرات ورق و جهش صادرات بیلت و اسلب
صادرات بیلت و بلوم نسبت به سال گذشته ۳۴ درصد افزایش داشته و صادرات اسلب با رشد ۶۴ درصدی از عوامل مهم افزایش صادرات زنجیره آهن و فولاد بوده است. بهبود قیمت جهانی اسلب و تقاضای بالاتر در بازارهای جنوب شرق آسیا از مهمترین دلایل این جهش هستند.
به طور کلی، صادرات فولاد ایران در هفت ماه نخست ۱۴۰۴ از نظر حجم و ارزش عملکرد موفقی داشته اما ترکیب صادرات تغییر کرده است. سهم بیشتر مواد خام و نیمه نهایی و کاهش صادرات مقاطع طویل نشان میدهد بازارها در حال بازآرایی هستند و مسیر تازهای برای تجارت فولاد شکل گرفته است. این روند گرچه در کوتاه مدت ارزش صادراتی را افزایش داده اما سوالاتی درباره پایداری آن و تاثیرش بر تامین خوراک کارخانهها مطرح میشود. به خصوص که رشد شدید صادرات کنسانتره و آهن اسفنجی میتواند فشار بیشتری بر زنجیره داخلی وارد کند.
با این حال موفقیت بخشهایی مانند ورق سرد و پوششدار نشان میدهد صنعت فولاد ایران توان رقابت در محصولات با ارزش افزوده بالاتر را دارد. در صورت ادامه این روند، میتوان امیدوار بود سبد صادراتی کشور به سمت محصولات صنعتیتر و رقابتیتر حرکت کند. در مجموع آمار هفت ماهه ۱۴۰۴ حاکی از وجود ظرفیت رشد در بازارهای جهانی برای ایران است و ادامه این مسیر نیاز به سیاستگذاری دقیقتر دارد.
