ضایعات میلگرد چیست؟

میلگرد، به عنوان یکی از مهم ترین اجزای سازه ای، نقش بنیادی در مقاومت ساختمان ها ایفا می کند. اما مانند هر مصالحی، بخشی از آن در طول پروژه های ساخت وساز یا در اثر گذر زمان به ضایعات تبدیل می شود. ضایعات میلگرد نه تنها دورریختنی نیست، بلکه می تواند بار دیگر در چرخه تولید و استفاده قرار گیرد و منبعی ارزشمند برای صنعت فولاد، بازیافت و تولید محسوب شود. در این مقاله نگاهی دقیق و تخصصی خواهیم داشت به چیستی، انواع، کاربردها، روش های بسته بندی و قیمت گذاری ضایعات میلگرد.

ضایعات میلگرد چیست؟

ضایعات میلگرد به بخشی از میلگردها گفته می شود که به دلایل مختلف از چرخه استفاده مستقیم خارج شده اند. این ضایعات ممکن است در نتیجه عملیات برش، خم کاری، زنگ زدگی، شکستگی یا پایان پروژه ها به جا مانده باشند. آن ها گرچه دیگر برای تقویت سازه قابل استفاده نیستند، اما همچنان دارای ارزش ذاتی به دلیل ترکیب فلزی شان هستند.درک صحیح از عوامل مؤثر بر قیمت میلگرد می‌تواند به تصمیم‌گیری بهتر در خرید، فروش یا بازیافت ضایعات میلگرد کمک شایانی کند.

تفاوت ضایعات با میلگرد سالم

میلگرد سالم باید دارای ویژگی هایی چون مقاومت کششی استاندارد، سطح صاف و بدون خوردگی، و طول و قطر مشخص باشد. در مقابل، ضایعات میلگرد اغلب دچار تغییر فرم، خوردگی سطحی یا ساختاری، یا شکست در استانداردهای مهندسی هستند. با این حال، در صنایع دیگری که دقت ساختاری بالایی نیاز ندارند، همچنان قابل استفاده اند یا می توان آن ها را ذوب و بازیافت کرد.

چرا ضایعات میلگرد اهمیت دارد؟

اهمیت ضایعات میلگرد از چند جنبه قابل توجه است. اول، کاهش فشار بر منابع طبیعی؛ دوم، صرفه جویی در هزینه های تولید فولاد؛ و سوم، نقش آن در کاهش آلودگی زیست محیطی. همچنین، این ضایعات به عنوان یک منبع درآمد برای بسیاری از شرکت های بازیافت و تولید فولاد شناخته می شوند.

انواع ضایعات میلگرد

ضایعات میلگرد نو

این نوع از ضایعات معمولاً از اضافه بار تولید کارخانه ها یا باقی مانده های انبارها به دست می آید. کیفیت آن ها نسبت به سایر انواع بالا بوده و در برخی موارد حتی می توان آن ها را مستقیماً در پروژه های دیگر استفاده کرد. ارزش بازیافتی آن نیز به دلیل ترکیب فلزی خالص تر بیشتر است.

ضایعات میلگرد مصرف شده (کارکرده)

میلگردهایی که از سازه های تخریب شده یا پروژه های بازسازی جدا شده اند در این گروه قرار می گیرند. ممکن است آثار بتن، زنگ زدگی یا خمیدگی در آن ها مشاهده شود. این نوع ضایعات به طور معمول برای ذوب مجدد به کار می روند.

ضایعات زنگ زده یا آسیب دیده

میلگردهایی که به دلایل مختلفی مانند قرارگیری طولانی مدت در فضای باز، رطوبت یا تماس با مواد شیمیایی دچار خوردگی یا ترک خوردگی شده اند. این نوع ضایعات نیازمند فرآیند پالایش جدی تر در بازیافت هستند، اما همچنان از منظر مواد اولیه دارای ارزش اند.

ضایعات حاصل از برش و عملیات ساختمانی

در طول اجرای پروژه های عمرانی، میلگردها معمولاً طبق نقشه های اجرایی برش داده می شوند. باقی مانده این برش ها که به طول های کوتاه و نامنظم تبدیل شده اند، جزو رایج ترین ضایعات میلگرد به شمار می آیند. این نوع از ضایعات در بازیافت بسیار پرکاربرد است.

کاربردهای ضایعات میلگرد

استفاده در ساخت قطعات صنعتی

برخی از ضایعات میلگرد به ویژه نوع نو یا کم آسیب، قابلیت تبدیل به قطعات صنعتی را دارند. با برش، جوشکاری یا شکل دهی مجدد، می توان از آن ها در ساخت شاسی ها، چهارچوب ها یا اجزای ساده فلزی استفاده کرد. این رویکرد نه تنها مقرون به صرفه است، بلکه موجب کاهش نیاز به مواد اولیه نو نیز می شود.

کاربرد در صنایع بازیافت فلزات

بزرگ ترین سهم مصرف ضایعات میلگرد مربوط به صنایع بازیافت است. این ضایعات به کارخانه های ذوب ارسال شده و پس از فرآیند خالص سازی، به شمش، میلگرد یا محصولات فلزی دیگر تبدیل می شوند. بازیافت این ضایعات یکی از مؤثرترین راه های کاهش مصرف انرژی در صنعت فولاد است.

استفاده در پروژه های عمرانی کوچک

در پروژه های کوچک، مانند ساخت دیوار باغ یا فونداسیون های سبک، برخی از ضایعات میلگرد قابل استفاده مجدد هستند. این نوع بهره برداری به ویژه در مناطق روستایی یا پروژه های کم هزینه مرسوم است.

روش های جمع آوری و بسته بندی ضایعات میلگرد

نحوه دسته بندی ضایعات

دسته بندی ضایعات میلگرد بر اساس طول، ضخامت، میزان خوردگی و نوع آلیاژ صورت می گیرد. این دسته بندی، برای قیمت گذاری دقیق تر و تسهیل بازیافت الزامی است. ضایعات طبقه بندی شده راحت تر به فروش می رسند و هزینه حمل و نقل را نیز کاهش می دهند.

حمل و نقل ایمن

حمل و نقل ضایعات میلگرد باید با رعایت اصول ایمنی انجام شود. استفاده از طناب های فولادی، زنجیر، قلاب های صنعتی و وسایل نقلیه مناسب از الزامات است. حمل غیرایمن می تواند منجر به بروز آسیب به اشخاص یا تجهیزات شود.

نکات ایمنی هنگام کار با ضایعات میلگرد

ضایعات معمولاً دارای لبه های تیز یا بخش های زنگ زده هستند. استفاده از دستکش های ضخیم، لباس محافظ و چکمه ایمنی در زمان جابه جایی یا برش الزامی است. همچنین، ذخیره سازی این مواد باید به گونه ای باشد که مانع ایجاد حادثه شود.

قیمت گذاری ضایعات میلگرد در بازار

عوامل مؤثر بر قیمت

نوع ضایعات، خلوص فلز، میزان زنگ زدگی، ابعاد، وزن و حتی موقعیت جغرافیایی بر قیمت نهایی تأثیر دارند. همچنین میزان عرضه و تقاضا در بازار داخلی و جهانی نقش کلیدی ایفا می کند.

تفاوت قیمت ضایعات نو و کارکرده

ضایعات نو به دلیل ترکیب فلزی تمیزتر، وزن دقیق تر و آسیب ندیدن، معمولاً قیمت بالاتری نسبت به ضایعات مصرف شده دارند. در مقابل، ضایعات کارکرده به ویژه در صورت زنگ زدگی یا آلودگی، با قیمتی کمتر خرید و فروش می شوند.

نوسانات بازار ضایعات فلزی

بازار ضایعات به شدت تحت تأثیر قیمت جهانی آهن، نرخ ارز، سیاست های واردات و صادرات و حتی تحولات سیاسی است. گاهی در بازه های زمانی کوتاه شاهد تغییرات چشم گیری در قیمت ها هستیم که پیش بینی پذیر نیستند.

مزایای بازیافت ضایعات میلگرد

صرفه جویی در منابع طبیعی

بازیافت ضایعات میلگرد به طور مستقیم موجب کاهش استخراج سنگ آهن و سوخت های فسیلی می شود. این موضوع علاوه بر مزایای اقتصادی، در حفظ منابع طبیعی نیز تأثیرگذار است.

کاهش هزینه های تولید

فرآیند تولید فولاد از طریق بازیافت نسبت به استخراج و پالایش مواد خام، انرژی و هزینه کمتری نیاز دارد. کارخانه هایی که از ضایعات استفاده می کنند، در بلندمدت مزیت رقابتی بیشتری دارند.

کمک به محیط زیست

کاهش میزان پسماند فلزی، کاهش آلودگی هوا ناشی از استخراج، و کاهش زباله های صنعتی از مهم ترین دستاوردهای زیست محیطی بازیافت ضایعات میلگرد است. همچنین مصرف کمتر انرژی در مراحل ذوب و تولید، نقش مستقیمی در کاهش گازهای گلخانه ای دارد.

نوسانات قیمت آهن تأثیر مستقیمی بر بازار ضایعات دارد و در وب‌سایت‌هایی مانند آهن‌ورک می‌توان به‌روزترین اطلاعات مربوط به نرخ‌ها و تحلیل‌های تخصصی را یافت.

سوالات متداول